مالیات بر ارث از جمله مالیات های مستقیم است به معنای آن که دولت به طور مستقیم از دارایی و درآمد شخص متوفی، به فراخور میزان دارایی های او، مالیاتی دریافت می نماید. در این شرایط قبل از آنکه از اموال متوفی چیزی به وارثین برسد، وارث متوفی، موظف است از اموال و دارایی‌های متوفی فهرستی تهیه کرده و به اداره امور مالیاتی محل سکونت وی ارائه دهد. بنابراین میزان مالیات بر ارث ملک، مالیات بر ارث سهام، مالیات بر ارث خودرو یا سایر مالیات بر میراث موظف شده بر اموال متوفی، پس از انجام این مرحله و توسط سازمان مالیاتی انجام می شود. به این معنا که اداره مالیات جمهوری اسلامی به بنابر لیست دارایی متوفی که توسط ورثه تسلیم شده و مصوبه قانون مالیاتی، میزان مالیات را براورد می نماید.
یک شکاف محاسباتی در سال 1395 وجود دارد. یعنی نحوه محاسبه مالیات بر میراث برای متوفیان قبل از 1395 و بعد از 1395 متقاوت است. بنابر قانون جدید متوفیانی که تاریخ فوت شان بعد از سال 1395 می باشد، لازم است اموالشان در ابتدا لیست بندی و گروه‌بندی می شود. بر روی هر یک از اموال گروه بندی شده (اعم از سهام، میزان حساب بانکی، ملک و مغازه، خودرو و هرآنچه ارزش مادی دارد) بر اساس گروهی که در آن دسته بندی قرار می گیرند، نرخی خاص تحت عنوان مالیات بر ارث بر اموال متوفی، اعمال می گردد. پس از کسر مالیات، باقی مانده دارایی متوفی به ورثه او خواهد رسید و بنابر قانون یا وصیت نامه متوفی، بین ورثه تقسیم میگردد.
لازم به ذکر است مالیات بر ارث با توجه به میزان میراث باقی مانده از متوفی و تعداد وراث متفاوت می باشد. بنابراین ابتدا لازم آن است که ارزش کل ماترک به جا مانده از متوفی مشخص شود و بعد از کسر هزینه و بدهی ها و مالیات وارد بر آن، سهم هر کدام از وراث مشخص شود.
نحوه محاسبه مالیات بر ارث
نحوه محاسبه مالیات بر ارث تماما به نوع اموال فرد متوفی بستگی دارد.
همانطور که اشاره شد اموال در دسته های مختلف صورت بندی می شوند و روی هر دسته، بنابر قانون جدید، درصدی مشخص می شود. در این مقاله به چندین دسته اصلی و اساسی همراه با میزان نرخ مالیات بر میراث اشاره شده است:
- حق‌الامتیاز و سایر حقوق مالی: ۱۰ درصد نرخ مالیات بر میراث؛
- اموال متوفی ایرانی خارج از کشور: ۱۰ درصد نرخ مالیات بر میراث.
- وسایل نقلیه موتوری، هوایی، زمینی و دریایی: ۲ درصد نرخ مالیات بر میراث؛
- سپرده بانکی، انواع اوراق بهادار و سود متعلق به آنها: ۳ درصد نرخ مالیات بر میراث؛
- املاک و حق واگذاری محل: ۱.۵ برابر نرخ‌های ماده ۵۹ ق.م.م شامل نرخ مالیات بر میراث می شوند؛
- سهام، سهم‌الشرکه و حق تقدم آنها: ۱.۵ برابر نرخ‌های ماده ۱۴۳ق.م.م شامل مالیات بر میراث می شوند؛
انواع مالیات بر ارث
مغازه
مالیات بر ارث مغازه برای متوفیان که تاریخ فوت شان بعد از سال 1395 است، به میزان ۳ درصد قیمت مغازه متوفی، می باشد. لازم به ذکر است این مبلغ بر اساس مبلغ اعلام شده مغازه توسط کارشناس رسمی اداره مالیات است. بر اساس این قانون، همچنین به میزان ۳ درصد از قیمت اجناس داخل مغازه نیز مشمول پرداخت مالیات بر ارث می‌شوند.
ملک
مالیات بر ارث ملک و نحو محاسبه آن به این صورت است که ملک مذبور توسط کمیسیون املاک سازمان امور مالیاتی بررسی می شود و قیمت ملک تعیین می گردد. مالیات بر ارث برای طبقه اول وراث به میزان ۷.۵ درصد از ارزش ملک خواهد بود.
سهام
مالیات بر ارث سهام شرکت‌های پذیرفته‌شده در بورس و سهام شرکت‌های غیربورسی با هم متفاوت است بنابراین به دو صورت متفاوت نیز محاسبه می شوند. همچنین هر دوی آن ها با مالیات بر ارث اوراق مشارکت و اوراق بهادار فرق می‌کند. برای تعیین میزان مالیات آن ها، باید از یک مشاور حقوقی کمک گرفت.
خودرو
مالیات بر ارث خودرو برای متوفیان که تاریخ فوت شان بعد از سال 1395 است، ۲ درصد ارزش و قیمت اعلام شده آن توسط کارشناس سازمان امور مالیاتی است که البته این درصد برای طبقه اول است و بر اساس قانون، برای سایر طبقات، به میزان ۲ و ۴ برابر می‌شود.
حساب ها و سپرده‌های بانکی
وقتی شخصی فوت می‌کند و شناسنامه او باطل می‌شود. سیستم‌های اطلاعاتی، فوت وی را از طریق سازمان ثبت احوال در هنگام ابطال شناسنامه به ارگان‌هایی مثل بانک‌ها، سازمان ثبت اسناد و املاک، دفاتر اسناد رسمی و غیره گزارش می‌دهند. از آن هنگام به بعد، کلیه حساب‌های بانکی متوفی مسدود می‌شود. به این معنا که دیگر قابلیت دسترسی و برداشت از این حساب‌ها برای هیچ کس وجود ندارد. بعد از این که ورثه به اداره مالیات مراجعه کرده و مالیات را پرداخت کردند، حساب متوفی رفع توقیف میگردد و در آن هنگام، امکان دسترسی به حساب ها فراهم خواهد بود.
انواع وارث در مالیات بر ارث
طبق قانون مالیات های مستقیم، ارث متوفی به وارثان او می رسد. وراث در قانون به سه دسته یا طبقه تقسیم بندی می شود:
- وراث طبقه اول كه عبارتند از: پدر، مادر، زن، شوهر، فرزندان یا فرزندان فرزندان متوفی.
- وراث طبقه دوم كه عبارتند از: اجداد، برادر، خواهر و فرزندان آن ها
- وراث طبقه سوم كه عبارتند از: عمو، عمه، دايي، خاله و فرزندان آن ها
پرداخت مالیات بر ارث، الكترونیكی شد
سازمان امور مالیاتی کشور اعلام داشت که در جهت راحتی و تسریع بهره مندی مؤدیان مالیات بر ارث از سپرده های متوفیان نزد بانک‌ها و مؤسسات اعتباری، از تاریخ ۱۴۰۳.۱.۱ وراث متوفیان ۱۳۹۵.۱.۱ و بعد از آن می‌توانند بدون مراجعه به ادارات امور مالیاتی مربوطه و صرفاً با مراجعه مستقیم به شعبه بانک ذیربط نسبت به پرداخت مالیات سپرده های متوفی و دریافت مابقی سپرده، اقدام نمایند.
بر این اساس پس از درخواست وراث با ارائه اسناد و مدارک مربوطه از جمله اسناد هویتی و گواهی حصر وراثت، بانک ذیربط، مالیات مربوط به سپرده متوفی و سود متعلق به آن (تا تاریخ پرداخت سپرده به وراث) را محاسبه و از مبلغ سپرده و سود آن کسر کرده و مابقی را به وراث پرداخت می‌نماید.
از همراهی گرم شما سپاسگزاریم. شما میتوانید با مراجعه به قسمت “تازه ها” سایت حسابداری هونامیک، از تازه ترین اخبار دنیای حسابداری و مالیاتی، مطلع شوید.
مشاوره رایگان، یک گزینه مناسب و به صرفه برای تمام مشاغل حرفه ایست!!!! یک کلیک تا تماس فاصله دارید.